Στο άκουσμα και μόνο της σεξουαλικής κακοποίησης ενός παιδιού κάθε γονέας κατακλύζεται από αισθήματα τρόμου και φόβου. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές αντιμετωπίζει τέτοια γεγονότα σαν μακρινά και πιστεύει ότι «αυτό δεν πρόκειται να συμβεί στο δικό μου το παιδί». Με αυτή τη λογική λοιπόν πολύ συχνά αποφεύγει να θίξει οποιοδήποτε θέμα αφορά τη σεξουαλικότητα, από φόβο μην «υποψιάσει» το παιδί ή κινήσει την περιέργειά του για πειραματισμό. Μήπως όμως έτσι συντελούμε στην άγνοια και ελλιπή ενημέρωση ενός παιδιού, αναπτύσσοντας παράλληλα την ιδέα ότι «για αυτά τα θέματα δεν πρέπει να μιλάμε»;
Με τον όρο σεξουαλική κακοποίηση ορίζεται κάθε είδους σεξουαλική δραστηριότητα αλλά και δραστηριότητα χωρίς άγγιγμα του ενήλικα στο παιδί ή στον έφηβο με σκοπό τη σεξουαλική διέγερση ή/ και ικανοποίηση του ενήλικα. Τα παιδιά μπορεί να υποστούν σεξουαλική κακοποίηση τόσο από ενήλικες όσο και από άλλα παιδιά που είναι – λόγω της ηλικίας τους ή του σταδίου ανάπτυξης τους – σε θέση ευθύνης, εμπιστοσύνης ή εξουσίας πάνω στο θύμα.
Παραδείγματα τέτοιων δραστηριοτήτων αποτελούν η έκθεση του παιδιού σε πορνογραφικό υλικό, η γυμνή φωτογράφιση του παιδιού, τα σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου, η παρενόχληση ή ο βιασμός. Τα παιδιά τα οποία δέχονται ή έχουν δεχτεί σεξουαλική κακοποίηση συνήθως δεν το αποκαλύπτουν είτε γιατί δέχονται απειλές από τα άτομα που τα κακοποιούν σεξουαλικά ότι αν μιλήσουν κάτι κακό θα τους συμβεί (συχνά η απειλή μπορεί να συνοδεύεται και με δωροδοκία με χρήματα, παιχνίδια ή γλυκά), είτε γιατί προβληματίζονται για τις επιπτώσεις που θα έχει αυτό το μυστικό στην οικογένεια και στα ίδια ή κάποιες φορές μπορεί να μη γνωρίζουν ότι έχουν δικαίωμα να πουν όχι και να μιλήσουν.
Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα πιθανά σημάδια που μπορεί να παραπέμπουν σε σεξουαλική κακοποίηση. Να τονίσουμε βέβαια ότι δε μπορούμε να είμαστε βέβαιοι και να μιλάμε για ενδείξεις, ωστόσο εάν παρατηρήσουμε κάποιο από τα παρακάτω θα πρέπει να κινητοποιηθούμε και να το διερευνήσουμε περισσότερο. Ας δούμε όμως ποια είναι αυτά τα σημάδια που μπορεί να παραπέμπουν σε σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση:
- Έντονη και συνεχής ενασχόληση με την περιοχή των γεννητικών οργάνων.
- Σεξουαλική συμπεριφορά ή γνώση σεξουαλικών θεμάτων που δε συνάδει με την ηλικία του παιδιού.
- Κατοχή μεγάλων χρηματικών ποσών, χωρίς το ίδιο το παιδί να μπορεί να δικαιολογήσει που τα έχει βρει.
- Φόβος προς συγκεκριμένους ανθρώπους και συγκεκριμένες τοποθεσίες.
- Προβλήματα ύπνου, εφιάλτες, τρόμος.
- Παλινδρόμηση σε προηγούμενες συμπεριφορές που παραπέμπουν σε προηγούμενα αναπτυξιακά στάδια.
- Αδικαιολόγητη ευαισθησία ή μώλωπες στη στοματική ή γεννητική περιοχή και ενδεχομένως δυσκολία να καθίσει.
- Ντροπή για το σώμα του και αποφυγή να αλλάζει ρούχα μπροστά σε άλλους.
- Ξαφνικές αλλαγές στη διάθεση, όπως έντονη θλίψη/ κατάθλιψη.
- Συχνές αναφορές σε ένα καινούριο μεγαλύτερο «φίλο» που του προσφέρει δώρα ή χρήματα.
- Διαταραχές διατροφής, χρήση ουσιών, αυτο-τραυματισμοί (κόψιμο, κάψιμο) ή προσπάθεια φυγής να φύγουν από το σπίτι (σε εφήβους).
- Τραυματισμοί στη γεννητική περιοχή ή το στήθος που δεν αντιστοιχούν σε τυχαίο τραυματισμό.
Εκτός όμως από την αναγνώριση πιθανών σημαδιών, είναι πολύ σημαντικό και χρήσιμο να βοηθήσουμε τα παιδιά καθώς μεγαλώνουν να γνωρίζουν το σώμα τους, να συζητάμε μαζί τους για θέματα που αφορούν τη σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική υγεία, ώστε μα κατανοήσουν ότι έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν οτιδήποτε μπορεί να τους φέρει σε δύσκολη ή άβολη θέση (όπως άγγιγμα, χάδι). Η δημιουργία μιας σχέσης εμπιστοσύνης με τα παιδιά αποτελεί το κλειδί της καλής επικοινωνίας και πρόληψης ώστε σε μια ανάλογη περίπτωση να νιώσει άνετα να μιλήσει ακόμα και αν αισθάνεται ενοχή.
Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση, μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.
Μενει μυστικο 